آشنایی با بمب افکن B-1 Lancer

بمب افکن بی-1 بر فراز اقیانوس آرام

بمب افکن B-1 بمب افکنی است چندمنظوره با برد بلند و توانایی پرواز برای انجام عملیاتهای بین قاره ای بدون انجام سوختگیری هوایی که برای درگیری با دشمنان دارای توانمندی بالای دفاع هوایی ساخته شده است. این هواپیما که در ابتدا به عنوان یک بمب افکن استراتژیک هسته ای در مقابل بمب افکنهای سری TUروسیه ساخته شده بود، می تواند انواع سلاحهای متعارف و غیر متعارف را به صحنه نبرد حمل کند.

این پرنده در 2 مدل B-1A و B-1B طراحی و تولید شد که ابتدا مدل B-1A ساخته و مورد استفاده نیروی هوایی قرار گرفت. بمب افکن بی-۱ ای برای اولین بار در تاریخ ۲۳ دسامبر سال ۱۹۷۴ و نمونه اولیه مدل بی-۱بی در تاریخ ۱۸ اکتبر سال ۱۹۸۴ پرواز کرد. هواپیمای بی 1 بی، از خانواده بمب افکنهای سنگین وزن است که به عنوان جایگزینی برای هواپیمای بی 52 تولید شد. مدتها بود که تفکر بر این بود که باید در فکر جانشینی بود که بتواند به خوبی از عهده وظیفه بمب افکن قدیمی و پا به سن گذاشته بی 52 بر آید، چرا که هواپیمای بوئینگ 52، بمب افکنی بسیار قدیمی و متعلق به دهه پنجاه بود که تکافوی نیازهای نیروی هوایی را نمی کرد و همه روزه چند عدد از آنها به جمع هواپیماهای از رده خارج شده با بازنشسته پیوسته و به موزه های هوایی سپرده می شدند.
به خصوص با اعلام طرحی جدید برای بمب افکنی مدرن به نام بلک جک توسط شوروی سابق، دیگر برای نیروی هوایی آمریکا بمب افکن های پیر بی 52 حرفی برای گفتن نداشتند. در این جا بود که با ارائه طرح هواپیمای فوق مدرن B1-A، کارخانه راک ول اینترنشنال Rockwell International وظیفه تولید آن را بر عهده گرفت، اما پس از چندی، متخصصان متوجه آسیب پذیری بسیار بالای این بمب افکن در مقابل رادار شدند و در نتیجه تصمیم بر آن گرفته شد که گونه ای جدیدتر با امکانات بیشتر و ویژگی رادار گریزی بیشتر عرضه شود که نهایتاً موجب طراحی و تولید هواپیمای B1-B شد. هواپیمای B1-B یک بمب افکن دوربرد و میان قاره ای است که قابلیت شلیک انواع موشکهای هوا به سطح ASM مانند کروز و بازه گوناگونی از بمبهای همه منظوره و یا هدایت شونده و بمب های هسته ای را دارا است. این بمب افکن بسیار پیشرفته، می تواند بدون سوخت گیری مجدد، از یک قاره به قاره ای دیگر سفر کند، ماموریت خود را انجام داده و سپس مراجعت کند.

نمای زیرین بی-1

بی-1 در حال رهاسازی بمب و فلر

یکی از ویژگیهای چشمگیر این بمب افکن، بالهای متغیر آن است که از تکنولوژی جمع شوندگی برای سرعت های بالا استفاده می کند. در این فناوری، با عقب رفتن بالها در سرعتهای بالا، فشار وارده بر آنها کم شده، در نتیجه از میزان پسای اضافی که بالها در سرعتهای بالا تولید می کنند کاسته می شود. مزیت دیگر بال متغیر این است که برای برخاست، می تواند بالهای خود را به میزان حداکثر باز کرده تا با سرعت کمتری توانایی تیک آف وجود داشته باشد. هواپیمای B1-B از چهار موتور توربوفن F-101 GE با سیستم پس سوز استفاده می کند که توانایی کشش هر یک حدود 13500 کیلوگرم است. به دلیل داشتن چنین موتورهای قدرتمندی است که این هواپیما را می توان جز هواپیماهای مافوق صوت به حساب آورد، چرا که این بمب افکن می تواند با سرعت حداکثر 1.2 ماخ در سطح دریا پرواز کند که از این لحاظ نیز برتری قابل توجهی نسبت به هواپیمای B-52 دارد.

نمایی از کاکپیت بی-1

بی-1 در حال شکستن دیوار صوتی

این هواپیما طولی قریب به 44 متر داشته و عرض آن با بالهای کاملا باز حدود 40 متر بوده و با بالهای بسته به حدود 23 متر می رسد. حداکثر وزن برخاست این هواپیما بالغ بر 200 تن است که رقم بسیار قابل ملاحظه ای است. اولین مدل این هواپیما در سال 1985 تحویل شد و بعد از آن از سال 1986 به خدمت نیروی هوایی آمریکا در آمد و تا به امروز در خدمت است، هر چند که به تدریج ظهور بمب افکنهایی چون B-2 عرصه را بر آن تنگ کرده اند. این هواپیما برای پرواز به چهار خدمه (خلبان اصلی، افسر تهاجم، افسر دفاع نظامی، فرمانده هواپیما) نیاز دارد.

سقف پروازی این هواپیما (حداکثر ارتفاعی که هواپیما قابلیت انجام وظیفه پرواز را دارد) حدود 9100 متر یا 30,000 فوت است. قیمت این هواپیما حدود 200 میلیون دلار است که رقم واقعاً سر سام آوری است و هزینه نگهداری آن دستکمی از قیمت آن ندارد. البته برنامه هایی برای بهینه سازی و بهبود بخشی امکانات و تواناییهای این بمب افکن قدرتمند در دست انجام بوده است.

بمب افکن B-1B تا کنون رکوردهای متعددی در سرعت و برد و میزان بار قابل حمل را به نام خود ثبت کرده است . درسال 1994 این بمب افکن از سوی انجمن هوانوردی بین اللمللی به عنوان یکی از 10 هواپیمای به یادماندنی دنیا معرفی شد.

B-1B از سال 1985 تا 1990 به عنوان یک بمب افکن هسته‌ای مطرح بود. اما پس از پایان جنگ سرد، این هواپیمای بمب افکن جهت کاربرد سلاحهای معمولی مورد استفاده قرار گرفت. 32 فروند از این بمب افکن با شروع سال 2001 باز نشست شدند. 68 فروند دیگر از 100 فروند آن همچنان مورد استفاده قرار گرفتند. بر روی این هواپیماها بروزرسانیهای متعددی توسط کمپانی بوئینگ صورت گرفته تا حداکثر بازدهی را داشته باشند.

عملیات و دستاوردها
هواپیمای B-1B در چندین نبرد مهم شرکت داشته و عملکرد فوق العاده ای از خود به نمایش گذاشته است. از جمله مهمترین آنها می توان این عملیات را نام برد:
عملیات روباه صحرا در سال 1998 در عراق
عملیات نیروهای ائتلاف بین المللی علیه صربستان در سال 1999 در کوزوو
اشغال عراق در سال 2003